Luns, 04 Xullo 2011 09:24
éMundial - Estará o 7 de xullo, ás 20:30, na Casa das Crechas, para presentar Cantos na Maré.
A obra de Uxía sempre se fundamentou en expresións musicais populares ademais de converterse en catalizador de culturas, músicas e artistas diferentes. O espectáculo Cantos na Maré, do cal é a cara visible, é boa mostra diso, traendo as mellores voces da Lusofonia para cantaren no berce da lingua común: en Galicia. Precisamente, na secuencia do éMundial, Uxía terá ocasión de presentar ao público compostelán o festival que cada ano se desenvolve na cidade de Pontevedra desde 2003. Fará-o nunha mesa redonda na que tamén estará Diana Mira, do festival andanzas e Manolo Soto, do Festival da Poesía do Condado.
P: No encontro éMundial vas falar do festival Cantos na Maré, Festival Internacional da Lusofonía, un proxecto cultural pioneiro e con xa un amplo percorrido. ¿Como e cando xurdiu a iniciativa?
R: En 2003, a Concellería de Cultura de Pontevedra, naquel momento con Luís Bará á cabeza, encomendoume elaborar un modelo de festival que bauticei como Cantos na Maré.
P: ¿Cales foron os obxectivos fundacionais?
R: Cantos na Maré - Festival Internacional da Lusofonía é un proxecto cultural pioneiro no estado español, que a través da lingua e da música traza un mapa común entre os territorios da Lusofonía que comparten raíces. E ser nós anfitrións tiña e ten un sentido. Como dicía o Carlos Santiago na segunda edición, son voces que volven á casa, que regresan ao porto, ao útero materno ...
P: Cantos na Maré serviu non só para situar Galicia no mundo, senón tamén para evidenciar con a nosa lingua que estamos no mundo?
R: Cantos na Maré evidencia que desde a lingua galega se poden tender pontes que nos acheguen a outras culturas emerxentes, á vez que sitúan a nosa cultura no mundo. É importante afianzar-las, que sexan sólidas e ben construídas, e eu creo no contacto humano, na música como vehículo ideal para construílo como bo cimento.
Xa é unha cita obrigada e consolidada, pero o noso compromiso é sorprender cada ano, lograr a fusión das voces lusófonas nunha sóa a través da música, da amizade e da festa. O mellor xeito de activar e impulsar esta irmandade non ten segredo: son o coñecemento mutuo, as melodías, a lingua común e os ritmos nosos, que nos van guiando para lograr que Cantos na Maré sexa especial, máxico e inesquecible. Tamén ten sentido fundir os diversos xéneros musicais e ritmos fillos da galega coma se fosen da familia: samba, morna, choro, alalá, rumba e baião aproveitando o legado musical que os galegos levaron alén mar.
P: ¿Está a cultura galega 'ensimesmada' ou 'pechada sobre si mesma' como afirmaba sen rubor un importante representante político?
R: En absoluto. É das culturas que mellor dialoga co mundo e que ten máis posibilidades reais de voar por riba das fronteiras porque xa o fizo no pasado e seguimos nesta senda.
P: Con todo, ¿faltan máis iniciativas como Cantos na Maré? ¿Debería haber "Cantos na Maré" en todas as cidades e vilas do País?
R: Penso que a cultura lusófona non se coñece e debería ser itinerante. Naceu con esa vontade e xa viaxou a Brasil. Só falta que se dinamice máis nas vilas e cidades galegas para que teña maior visibilidade.
P: Un festival cunha longa traxectoria detrás, dende 2003 nada menos, e polo que pasaron non só grandes e recoñecidas voces da música lusófona, pero tamén outros valores menos coñecidos. ¿Como valoras as sucesivas edicións? ¿Cumpríro o obxectivo inicialmente fixado?
R: Eu creo que si. A xente vai descubrindo novos valores e hai algo que se marcou tamén como obxectivo e que se foi cumprindo: o feito de que xurdan novos proxectos ligados ao festival como é o caso de Aló irmán! de Manecas Costa e Narf, un disco e espectáculo afro-galego que foi número 1 nas listas de RDP África, o cal demostra que durante o festival debe haber tempo para a convivencia, a festa, o intercambio ... Hai pouco tempo visitounos Ceumar, unha raíña da música brasileira que coñeceu e namorouse de Galicia no Cantos na Maré e agora regresa ... Como todas e todos, descubriron o inmenso potencial da nosa música e cultura como aglutinadora e capaz de tomar a iniciativa de promover a unión e a proximidade.
P: O encontro éMundial pretende demostrar, entre outras cousas, que grazas á nosa lingua, o galego, estamos no mundo. ¿Dende cando é Uxía consciente desta evidencia?
R: Xa hai moitos anos que son consciente desta realidade, desde que empecei a viaxar a Portugal ea coñecer a realidade lusófona na cidade de Lisboa, onde percibin que formávamos parte desta identidade. Participei en dous proxectos musicais a esta idea: sons da fala e sons da lusofonía, con Carlos Martins, Vitorino Janita Salomé, Filipa Pais, Tito París, Sérgio Godinho, Filipe Mukenga e comezou aí a inspiración para intentar algo similar na nosa terra.
P: Falando agora un pouco de ti, acabas de publicar un novo disco, Meu Canto. Con este traballo celebras 25 anos de éxito na túa carreira, pero tamén dalgún modo reivindicas ese carácter mundial do noso idioma, porque a gravación che levou nin máis nin menos que ... ao Brasil!
R: Gravei en Brasil como algo simbólico, para comunicar que temos moito en común e que o gusto polo encontro, pola festa e pola convivencia é propio das dúas culturas. Despois de facer varias e amplias xiras por este país, aproveitando esa cita anual pensei en gardar nos estudos Biscoito Fino, en Río de Xaneiro, e gozar da súa enorme experiencia no formato de guitarra e voz que eu quería probar.
Tamén pretendía demostrar que a nosa lingua é mundial e que atravesa o corazón deste país xigante que compartimos o noso patrimonio oral e inmaterial.
Os pobos galego e brasileiro non deixan de ser vellos amigos que se están a (re) atopar e eu sinto isto dunha maneira clarísima. Atopei-me e gravei con amigos e amigas que nalgún caso teñen un certo compromiso con esta realidade de Unión. Socorro Lira, que editou Cores do Atlántico, unha viaxe á nosa lírica medieval; Chico César, outro de Galicia, que animou e alento os primeiros Cantos na Maré; Lenine, que participou no último e que xa se sente galego; Xulio Santino, que pensou en nós para incluírnos nun Festival de viola caipira no interior do Brasil ... e, sobre todo, a sorpresa do descubrimento que significa Galiza e a nosa música cpara eles.
P: ¿Que significa o Brasil para ti?
R: É o país do futuro, con unha clara política de expansión e onde eu me sinto na casa. Teño necesidade de comunicación permanente co que acontece alí e coa miña xente brasilega -que xa é un termo familiar aquí e alí-, e que é a fusión total entre as dúas almas a galega ea brasileira -nunha comunión ??que nunca antes existira e que é posible polo coñecemento e amizade mutuos. O Brasil e Galiza entenden-se de xeito natural, agora só temos que estreitar lazos e enriquecernos connosco mutuamente. Dixérom-me que un poeta de Curitiba afirmou que «o que pasa co Brasil e Galiza é amor a primeira vista", e eu estou de acordo.
P: ¿Temos, se cadra, demasiados tópicos sobre o Brasil? ¿Despois de estar alí ve-se dunha forma distinta a como se pode ver a distancia?
R: Brasil non é só o país da caipirinha, das palmeiras e das praias. É moito máis, ten moito que ver con nós e é un país pioneiro nos temas de xustiza social -mesmo coas súas enormes contradicións e problemas-. Un país, iso si, hedonista, que lle gusta a boa vida, que garda unha inmensa riqueza natural, e, como lin e puden comprobar nesta última visita, acumula as maiores reservas de optimismo do planeta.
